T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
VAN / İPEKYOLU - Özen Adalı Anadolu Lisesi
Öz Düzenlemeli Öğrenme: Hem Öğrenciler Hem Veliler için Rehber
Öz Düzenlemeli Öğrenme Nedir?
Öz düzenlemeli öğrenme, bireyin öğrenme sürecini bilinçli bir şekilde planlayıp kontrol etmesini ve değerlendirmesini ifade eden bir beceridir. Bu süreç, hem öğrencilerin akademik başarılarını artırmalarına hem de hayat boyu öğrenme yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olur. Öz düzenlemeli öğrenme; bağımsızlık, öz güven ve etkili zaman yönetimi gibi önemli beceriler kazandırır. Öz düzenlemeli öğrenme, bireyin kendi öğrenme sürecini aktif bir şekilde planlama, izleme ve değerlendirme becerisi olarak tanımlanabilir. Bu beceri, bireyin hem akademik başarısını hem de yaşam boyu öğrenme yeteneğini geliştirir.
Öz Düzenlemeli Öğrenmenin Aşamaları
Planlama:
Öğrenme sürecinin ilk adımıdır. Planlama aşamasında öğrenciler:
Öğrenecekleri konuları ve hedeflerini belirler.
Zamanlarını nasıl yöneteceklerine karar verir.
Uygulayacakları yöntem ve stratejileri seçer. (Örneğin, Pomodoro Tekniği, mind map’ler oluşturma.)
Uygulama:
Planlama aşamasında belirlenen stratejilerin hayata geçirildiği aşamadır. Öğrenciler bu aşamada:
Planlarına sadık kalarak çalışmalarını gerçekleştirir.
Dikkatlerini dağıtan unsurlardan uzak durmaya çalışır.
Not alma, tekrarlama ve problem çözme gibi yöntemleri uygular.
Değerlendirme:
Öğrenme sürecinin ne kadar etkili olduğunu anlamak için yapılan değerlendirmedir. Bu aşamada öğrenciler:
Hedeflerine ulaşıp ulaşmadıklarını analiz eder.
Uyguladıkları stratejilerin işe yarayıp yaramadığını kontrol eder.
Gerekirse planlarını yeniden düzenler.
Öğrenciler için Öz Düzenlemeli Öğrenmenin Önemi
Daha Etkili Öğrenme: Kendi öğrenme süreçlerini yöneten öğrenciler, bilgiyi daha hızlı ve kalıcı bir şekilde öğrenir.
Öz Güven Artışı: Başarılarını kontrol etme duygusu, öğrencilerin kendilerine olan güvenlerini artırır.
Problem Çözme Becerisi: Öz düzenlemeli öğrenme, öğrencilerin karşılaştıkları zorluklarla başa çıkma becerilerini geliştirir.
Zaman Yönetimi: Öğrenciler zamanı verimli kullanmayı öğrenir ve bu beceriyi hayatlarının her alanında uygulayabilir.
Veliler için Öneriler: Çocuğunuzun Öz Düzenleme Becerilerini Destekleyin
Rehberlik Edin: Çocuğunuzun öğrenme hedefleri belirlemesine yardımcı olun ve bunları nasıl gerçekleştirebileceği konusunda fikir verin.
Destekleyici Bir Ortam Yaratın: Sessiz, düzenli ve dikkat dağıtıcı unsurlardan arındırılmış bir çalışma alanı hazırlayın.
Süreci Takip Edin: Çocuğunuzun planlarını ve uygulamalarını takip edin, ancak bu süreci kontrol etmeye çalışmayın. Bağımsız öğrenme önemlidir.
Motivasyonu Teşvik Edin: Başarılarını kutlayın ve çocuğunuzu motive edici sözlerle destekleyin.
Anki ve Pomodoro Gibi Araçlarla Öğrenmeyi Destekleyin
Anki:
Flashcard yöntemiyle bilgiyi uzun süreli hafızaya almayı sağlar.
Aralıklı tekrar sistemi sayesinde zor bilgileri daha sık, kolay bilgileri ise daha uzun aralıklarla tekrar ettirir.
Pomodoro Tekniği:
25 dakika çalışma, 5 dakika mola döngüsüyle odaklanmayı artırır.
Zaman yönetimi becerilerini geliştirir.
Hedef Belirleme ve Örnek Çalışma Planı
Hedef Belirleme Piramidi:
Kısa Vadeli Hedefler: Günlük yapılacaklar listesi oluşturun.
Orta Vadeli Hedefler: Haftalık ve aylık hedeflerinizi belirleyin.
Uzun Vadeli Hedefler: Akademik başarı veya kariyer planlaması gibi büyük hedefler koyun.
Örnek Günlük Plan:
Sabah: 30 dakika yeni bir konu öğrenme, 10 dakika mola.
Öğleden Sonra: Pomodoro yöntemiyle 2 çalışma döngüsü.
Akşam: Öğrendiklerinizi gözden geçirme ve not alma.
ÖĞRENME STİLLERİ
Öğrenme stilleri, bireylerin bilgi edinme ve öğrenme süreçlerinde tercih ettikleri yöntemlerdir. Farklı teorilere göre çeşitli öğrenme stilleri tanımlanmıştır, ancak en yaygın olanlardan bazıları şunlardır:
1. Görsel (Visual) Öğrenme: Görsel öğreniciler, bilgiyi görsel materyaller (grafikler, şemalar, videolar, yazılı metinler gibi) üzerinden en iyi şekilde öğrenirler. Görseller, onların öğrenme sürecinde önemli bir rol oynar.
2. işitsel (Auditory) Öğrenme: İşitsel öğreniciler, bilgiyi dinleyerek öğrenirler. Derslerin sesli anlatımları, tartışmalar, podcastler gibi işitsel materyallerden faydalanarak en iyi şekilde öğrenirler.
3. Kinestetik (Kinesthetic) Öğrenme: Kinestetik öğreniciler, hareket etmeyi ve deneyimlemeyi tercih ederler. Fiziksel aktiviteler, uygulamalı dersler ve deneyimsel öğrenme onlar için daha etkili olabilir.
4. Okuma/Yazma (Reading/Writing) Öğrenme: Okuma ve yazma üzerinden öğrenmeyi tercih eden bireyler, metinleri okuyarak ve yazılı materyallerle çalışarak daha etkili öğrenirler. Not almak, yazılı özetler oluşturmak gibi faaliyetler onlara uygundur.
5. Sosyal (Interpersonal) Öğrenme: Sosyal öğreniciler, grup çalışmalarını, tartışmaları ve etkileşimi tercih ederler. Başkalarıyla iletişim kurarak ve sosyal bir ortamda öğrenerek daha verimli olurlar.
6. Bireysel (Intrapersonal) Öğrenme: Bireysel öğreniciler, yalnız başına çalışmayı tercih ederler. Kendi başlarına düşünmek, kişisel refleksiyon yapmak ve bağımsız çalışmak onlar için daha etkili olabilir.
Bu öğrenme stillerinin bir kombinasyonu da olabilir, yani bir kişi farklı ortamlarda farklı öğrenme stillerine yönelebilir. Öğrenme tarzını anlamak, bireylerin daha etkili öğrenme stratejileri geliştirmelerine yardımcı olabilir.
Öğrenme stillerine göre öz düzenlemeli çalışma yöntemleri, her bireyin kendi öğrenme tarzına uygun şekilde çalışma alışkanlıkları geliştirmesini sağlar. İşte her bir öğrenme stiline göre önerilen öz düzenlemeli çalışma yöntemleri:
1. Görsel Öğrenme
Görsel öğreniciler, görsel materyallerden en iyi şekilde faydalanırlar. Bu nedenle öz düzenleme için aşağıdaki yöntemler önerilebilir:
- Grafikler ve Diyagramlar Kullanma: Öğrenilen konuları şemalar, grafikler veya zihin haritaları ile özetlemek, bilgiyi görsel olarak organize etmek faydalı olabilir.
- Renkli Notlar Almak: Farklı renklerle not almak, bilgilerin daha akılda kalıcı olmasına yardımcı olabilir.
- Videolar ve Görsel Kaynaklar Kullanma: Çalışma sırasında görsel içerikler (dökümanlar, videolar, animasyonlar) izleyerek öğrenilen konuları pekiştirmek.
- Kendi Özellikle Çalışma Alanı Düzenleme: Çalışma alanının görsel olarak düzenlenmesi, konuyla ilgili görsellerin odada yer alması (örneğin, bir konuyu anlatan posterler) dikkat artırıcı olabilir.
2. İşitsel Öğrenme
İşitsel öğreniciler, sesli materyallerle öğrenmeyi daha etkili bulurlar. Öz düzenleme için aşağıdaki yöntemler önerilebilir:
- Sesli Notlar Almak: Dersi veya konuyu sesli bir şekilde kaydedip, sonra dinleyerek tekrar yapmak.
- Podcast ve Sesli Kitaplar Dinlemek: Konuyla ilgili podcast’ler veya sesli kitaplar dinleyerek bilgiyi pekiştirmek.
- Dersleri ve Konuları Sesli Anlatmak: Konuyu başkalarına veya kendine sesli bir şekilde anlatmak, öğrenilen bilgiyi pekiştirebilir.
- Sesli Çalışma Listeleri ve Hatırlatıcılar: Çalışma öncesi veya sırasında sesli hatırlatıcılar veya sesli açıklamalar kullanmak, öğrenmeyi kolaylaştırabilir.
3. Kinestetik Öğrenme
Kinestetik öğreniciler, hareket ve uygulama yoluyla öğrenirler. Öz düzenleme için aşağıdaki yöntemler önerilebilir:
- Hareketli Çalışma: Çalışma sırasında ara ara yürüyüş yaparak veya basit egzersizler yaparak zihni taze tutmak.
- Uygulamalı Çalışma: Öğrenilen konuyu uygulayarak pekiştirmek. Örneğin, matematik problemlerini çözmek, bilimsel bir konuyu laboratuvar çalışması ile öğrenmek.
- Modelleme ve Deney Yapma: Teorik bilgiyi somut hale getirmek için modelleme yapmak veya deneyler gerçekleştirmek.
- Kendi Kendine Test Yapma: Öğrenilen bilgiyi kinestetik olarak pekiştirmek için sürekli testler yaparak aktif bir şekilde çalışmak.
4. Okuma/Yazma Öğrenme
Okuma ve yazma öğrenicileri, metinler üzerinden çalışarak daha verimli öğrenirler. Öz düzenleme için aşağıdaki yöntemler önerilebilir:
- Notlar ve Özeti Yazma: Öğrenilen bilgileri yazılı olarak not almak ve bu notları düzenleyerek özetler oluşturmak.
- Okuma Alışkanlığı Geliştirmek: Konuyla ilgili kitaplar, makaleler ve metinler okumak, bilgiyi derinlemesine öğrenmek.
- Yazılı Sınavlar ve Testler Hazırlamak: Konuyla ilgili yazılı sınavlar hazırlayarak kendi bilgilerini test etmek ve eksik olan noktaları belirlemek.
- Metinler Üzerinde Aktif Çalışma: Konuları metinler üzerinde işaretleyerek, altını çizerek veya önemli noktaları yazarak okumak.
5. Sosyal (İnterpersonal) Öğrenme
Sosyal öğreniciler, grup çalışmaları ve etkileşimle daha iyi öğrenirler. Öz düzenleme için aşağıdaki yöntemler önerilebilir:
- Gruplarla Çalışma: Çalışma grupları oluşturarak, konuları diğer insanlarla tartışmak ve ortak fikirler geliştirmek.
- Tartışma ve Paylaşım: Öğrenilen bilgiyi diğer insanlarla paylaşarak veya tartışarak pekiştirmek.
- Mentorluk ve Rehberlik: Bir mentor veya rehberle çalışarak, daha deneyimli birinden geri bildirim almak.
- Sosyal Medya ve Forumlar Kullanma: Çalışmalarla ilgili sosyal medya grupları veya forumlarda etkileşimde bulunarak bilgi paylaşımı yapmak.
6. Bireysel (İntrapersonal) Öğrenme
Bireysel öğreniciler, kendi başlarına çalışarak öğrenirler. Öz düzenleme için aşağıdaki yöntemler önerilebilir:
- Kendi Kendine Plan Yapma: Kendi öğrenme süreçlerini planlayarak, hedefler belirlemek ve bu hedeflere ulaşmak için adım adım bir yol haritası oluşturmak.
- Duygusal Zeka Kullanma: Kendi duygusal durumunu anlayarak, ne zaman dinlenmeye ihtiyaç olduğunu veya ne zaman daha yoğun çalışılması gerektiğini belirlemek.
- Kendi Kendine Geribildirim Yapma**: Öğrenilenleri kendi başına gözden geçirerek, neyin eksik olduğunu ve hangi alanlarda gelişmeye ihtiyaç duyulduğunu anlamak.
- Meditasyon ve Odaklanma Teknikleri: Düşünceleri toplamak ve zihinsel olarak odaklanmak için meditasyon veya diğer rahatlatıcı teknikleri kullanmak.
Bu yöntemler, öğrenicinin öğrenme tarzına göre öz düzenlemeyi geliştirmesine yardımcı olabilir ve öğrenme sürecini daha verimli hale getirebilir.
"Kendi öğrenme yolunu çizen, hayatta her şeyi öğrenebilir."
